Puszcza Białowieska, podlaskie cmentarze i inne miejsca część 2

Kolorowy cmentarz prawosławny ze wstążkami i porcelankami, a do tego wyprawa w Puszczy Białowieskiej od dawnej Białowieży Towarowej ze starymi pociągami do Wysokiego Bagna, Dziedzinki, gdzie kiedyś mieszkała Simona Kossak i do cmentarzyka wojennego.

Cmentarz w Leniewie ma ponad 200 lat i wciąż jest czynny. Między wieloma nowymi grobami stoi niemało dawnych, kolorowych, a wśród nich można znaleźć pojedyncze drewniane krzyże, wyraźnie bardzo stare. Pośrodku stoi cerkiewna kaplica cmentarna. Miejsce jest nazywane 'czyżouskimi mohiłkami', bo to cmentarz parafialny gminy Czyże.

O zwyczaju wiązania kolorowych wstążek na prawosławnych grobach i krzyżach pisałam w poprzednim odcinku TU.

Na samym dole kamiennych grobów tego typu często pojawiają się wyrzeźbione trupie czaszki. Te groby wyglądają jak kamienne słupy, na ich szczycie były kiedyś krzyże, ale po latach często już ich tam nie ma i zostaje sam "cokół".

Tutaj przykłady takich "słupów" z krzyżem i bez:

Chyba najciekawsza stara porcelanka na tym cmentarzu:

1945 rok. Ktoś może rozumie, co jest napisane na grobie?

Nowy grób, z lat 90-tych, ale pokazuję ze względu na nietypowy portret nagrobny:

Najwyraźniej zdjęcie dziecka zrobione w trumnie. Chyba nigdzie nie widziałam innego tego typu portretu na porcelance, przedstawiającego osobę już po śmierci. Chyba, że widziałam, ale nie zdawałam sobie z tego sprawy - w XIX-tym wieku zmarłym robiono czasem zdjęcia charakteryzując ich na żywych. To była ostatnia szansa na taką pamiątkę, a fotografia była wtedy przecież droga. By uzyskać realistyczny efekt, zmarłemu potrafiono nawet namalować oczy na powiekach, martwe dzieci czasem nawet sadzano na konikach na biegunach. W czasach nam współczesnych przetrwał zwyczaj robienia zdjęć na wiejskich pogrzebach, także zmarłemu w otwartej trumnie, ale nie ma tego z naszego punktu widzenia dziwnego pozowania, czego przykład widać na tej porcelance:

Na starych cmentarzach czasem stoją takie połamane drewniane krzyże, już bez ramion. Niektóre leżą w krzakach i stopniowo zarastają trawą i mchem, te jeszcze stoją:

Pomalowane na różowo groby tez się zdarzają:> Niedawno widziałam podobny kolor około stuletniego nagrobka na katolickim cmentarzu w Sochaczewie, ale to duża rzadkość. Poza tym jak widać, nowe prawosławne groby są bardzo podobne do katolickich, tylko krzyże są inne. Stare są ciekawsze nie tylko ze względu na wiek, ale oczywiście różnie to bywa.

Kolejna kamienna czaszka, przy samej ziemi, piszczeli już nie widać:

Jedyny taki grobowiec na tym cmentarzu:

Tutaj dobrze widać, o co chodzi z tymi kamiennym czaszkami i piszczelami przy samej ziemi na pionowych pomnikach:

Mała ikona, portret nagrobny? Już trudno powiedzieć.

Teraz pokażę jedną z najciekawszych wycieczek, jakie udało mi się zrobić w Puszczy Białowieskiej. Wyruszyłam o wschodzie słońca z Białowieży. Autko zostało na parkingu przy stacji Białowieża Towarowa. Stacja powstała pod koniec XIX-go wieku, dziś pociągi to atrakcja turystyczna. Rano poza sezonem można było je spokojnie podziwiać.

W ponad stuletnim budynku dworca działa Restauracja Carska. W środku elegancja Francja, ale jak zauważyłam, nie tylko ja weszłam tam w turystycznych butach i kurtce przyozdobionej puszczańską roślinnością. To dodało mi śmiałości, że nie wspomnę o głodzie po kilkugodzinnym marszu przez las. Warto zaszaleć i zjeść tam obiad, na przykład bliny i pierogi.

Ale z samego rana musiałam zadowolić się swoimi kanapkami z sojową konserwą, no i byle szybciej na szlak, póki jest ładne poranne światło i lekki mróz:

Ruszyłam szlakiem oznaczonym jako trasa nordic walking "Wysokie bagno". Od stacji na rozstaju dróg trzeba iść w prawo, a potem szybko pojawi się droga leśna na lewo, tam trzeba skręcić.Na tej mapie widać moją trasę, którą zrobiłam tego dnia przed południem - a po południu poszłam wtedy na Żebra Żubra. Zaczęłam tam, gdzie jest to środkowe serduszko przy cyfrze 1, szłam w prawo do przecięcia z zielonym, potem dookoła tam na północ czarnym aż do serduszka przy napisie "Dziedzinka" (leśniczówka Simony Kossak i Lecha Wilczka. Wróciłam zielonym do czerwonego, potem doszłam do wojennego cmentarza i dalej do Białowieży Towarowej.

Tak było na początku ścieżki "Wysokie bagno". Oczywiście jak zwykle tylko ja i nikogo więcej, dopiero za bagnem pojawili się drwale z traktorem. Zagadałam do nich, bo lubię takie stare ciągniki, a potem poszłam w swoją stronę.

Torfowisko wysokie i dolina Narewki:

Ścieżka robi się wąska i prowadzi głębiej w las:

Dzikie ostępy jak się patrzy;>

Doszłam do przecięcia z czerwonym szlakiem i dalej szłam już właśnie nim, a potem zgodnie ze znakami czarnymi nordic walking "Białowieska wyprawa". W tym miejscu spotkałam młodego dziczka na rozstaju dróg, szybko uciekł do lasu.

Charakterystyczne dla Puszczy Białowieskiej są długie, proste dukty. Dzielą las na oddziały, bok jednego oddziału ma mniej więcej kilometr długości.

W miejscu, w którym szlaki czarny i zielony się rozchodzą, była duża wiata turystyczna, pod którą trochę posiedziałam, a potem ruszyłam czarnym szlakiem na północ do Dziedzinki.

W okolicy znów było słychać odgłosy wycinki i widziałam stosy drewna:

Na północ od szlaku, gdy wchodzi się już na ostatnią prostą do Dziedzinki, widać tereny będące kiedyś Wielką Kletnią, czyli terenem łowieckim, gdzie zganiano zwierzęta, by różnym ważnym osobistościom łatwo było je zastrzelić. Podobno i tak często nie trafiali. Wszystko to opisała Simona Kossak w "Sadze Puszczy Białowieskiej". Dziś na mapie to miejsce zostało oznaczone jako "Wielkie Kletno".

No i dochodzi się do Dziedzinki, czyli leśniczówki, gdzie kiedyś mieszkała Simona Kossak.

Na miejscu są tablice informacyjne o tym miejscu i o postaci Simony Kossak, więc najlepiej po prostu je pokażę:

Dalej poszłam na południe ścieżką "Dziedzinka" i w ten sposób wróciłam do wiaty turystycznej. Potem doszłam do czerwonego szlaku i doszłam nim do cmentarza wojennego.

Cmentarz wojenny w Białowieży przy Drodze Browskiej:

Powrót przez obrzeża Białowieży do dworca towarowego:

c.d.n.