Opuszczone miejsca w Puszczy Kampinoskiej i nie tylko, część 2

W Puszczy Kampinoskiej z bagien wchodzi się na wydmy, z wydm do dzikich, opuszczonych miejsc, a na obrzeżach można spotkać kolorowe kapliczki i pałace. Taką wyprawę odbyłam niedawno z Zaborowa do słynnej Wsi Widmo, czyli opuszczonej wsi Ławy.
                                     

Za kościołem w Zaborowie da się spokojnie przejechać przez bramę i zostawić samochód między stadniną a pięknym i gustownie odnowionym białym pałacem - to zamieszkała własność prywatna, ale zza ogrodzenia można podziwiać. Na szczęście nikt go nie pomalował na żółto ani niczego nie dobudował.

                                     
 
                                     

Na rondzie trzeba znaleźć szlak niebieski i iść nim wzdłuż drogi, dopóki nie pojawi się znak KPN prowadzący w las wzdłuż Zaborowskich łąk.

                                      

Droga prowadzi prosto przez 4 kilometry, dopóki nie dojdzie się do skrzyżowania ze szlakiem zielonym w Wyględach Górnych. Najpierw wchodzi się na teren bagienny, pełen pokręconych omszałych drzew.

Pierwsze opuszczone miejsce pojawi się już na skrzyżowaniu szlaków w Wyględach Górnych. Warto przed wyprawą obejrzeć dokładniejszą mapę, np tę na stronach KPN. Dzięki temu nie pominęłam niektórych budowli trochę oddalonych od szlaku. Ta jest po prawej, gdy idzie się od Zaborowa.

Drewniany domek od jednej strony wygląda na nieźle zachowany, ale jego drugiej połówki jednak brak. Obok stare drzewa owocowe, fundamenty innej budowli i oczywiście charakterystyczna dla puszczy stara piwnica. W niektórych takich miejscach zrobiono schronienia dla nietoperzy. Te w okolicach Wyględów i wsi Ławy wydały mi się jednak niezamieszkałe przez żadne stworzenie.

Dalej trzeba iść szlakiem zielonym w stronę Ławskiej Góry. To tam jest opuszczona wieś Ławy. Pierwszy budynek,który się pokazuje, jest w zaskakująco dobrym stanie. Ktoś go starannie zamknął, okna nie są wybite. Z relacji znalezionych w necie wynika, że jeszcze parę lat temu dało się wejść do środka, ale nie było tam nic szczególnie ciekawego. Zachowały się też drewniany płot i studnia.

Nie mogę znaleźć żadnych informacji o tym,kiedy dokładnie wieś Ławy przestała istnieć. Na drewnianej tablicy przy dalszych resztkach zabudowań pojawia się tylko data rozpoczęcia wykupu puszczańskich wsi przez KPN- 1975. Wieś według tego opisu istniała już w 1800 roku, była w niej karczma, stąd nazwa - od barowych ław. Jeszcze kilka lat temu zachowanych w całości domków było więcej. Dziś są praktycznie tylko dwa - ten ceglany i drugi, biały, z zamkniętymi okiennicami. Lechosław Herz pisze w przewodniku (wydanie z 2012 roku),że jeden z nich (nie precyzuje, który) to dziś stanica warszawskiego klubu tatrzańskiego.Oto drugi domek, który pojawi się po prawej stronie szlaku zaraz po tym ceglanym:

Można otworzyć tylko drzwi do drewutni, do samego domku nie da rady. Między tymi dwiema budowlami na drodze pojawia się pierwszy z dwóch krzyży przydrożnych pozostałych po Ławach:

Fani "Blair Witch Project" na pewno docenią to, co kryje się w krzakach nieopodal białego domku po przeciwnej stronie drogi. Związana kupka chrustu na szczęście wydawała się nie zawierać żadnych wnętrzności turystów, którzy byli tu wcześniej ;)

Szlak prowadzi dalej do kolejnego, podobnego krzyża. Wcześniej droga się rozwidla. Dzięki starym mapom wiedziałam, że trzeba w tym miejscu zejść ze szlaku i kierować się w lewo. Tam są główne pozostałości po Ławach. Ktoś zawiesił na gałęziach błyszczące wstążeczki. Wcześniej widywałam je już w lasach. Możliwe, że to dzieło grzybiarzy, którzy wiążą je, by nie zgubić drogi, ale ławski "rynek" zachęca do pikników i ognisk - niewykluczone, że ktoś tu zrobił Sylwestra.

Gdy pójdzie się dalej tą boczną ścieżką, natrafi się najpierw na słup energetyczny (jeden z wielu w tej okolicy) z również opuszczonym gniazdem bocianim, a potem na chyba już ostatnią byłą posesję w tej części wsi. Jeszcze kilka lat temu stał tu murowany, biały domek. Dziś nie ma po nim śladu. Została starodawna piwnica i opuszczona buda (psia? ul?) pod starym dębem. Na dębie wisi lub wisiała tabliczka z cytatem z Żeromskiego (Urban Exploration Team, 2010) : "Puszcza jest niczyja - nie moja ani twoja, ani nasza, jeno boża, święta!". Niestety dowiedziałam się o tym już po powrocie z wyprawy. Na zdjęciach dębu zobaczyłam coś w rodzaju małej tabliczki przybitej do tego drzewa. Cóż, trzeba będzie tam wrócić -może tym razem od strony Roztoki.

Jedna z trzech ławskich ław jest właśnie tutaj, dwie pozostałe są przy krzyżach :)                       
                                        

Skrótem można z tej okolicy wrócić na zielony szlak. Od drugiego krzyża i tablicy informacyjnej trzeba koniecznie przejść jeszcze kawałek do mostku nad Kanałem Zaborowskim. Na tym skrzyżowaniu jeszcze parę lat temu była na słupie (zachowanym do dziś) zardzewiała tablica z nazwą Ławy. W małym rowerowym przewodniku Marcina Zamorskiego (zresztą bardzo polecam, głównie ze względu na małą, poręczną i aktualną mapę KPN) było jej zdjęcie. Na tym miejscu ktoś przyczepił później inny napis - drogowskaz z napisem... "Berlin 572 km". Teraz nie ma już żadnej tablicy.

 
                                     

W Granicy parking jest teraz trochę bliżej muzeum, niż poprzednio - na starym remont. Teraz parkuje się obok "Chaty Kampinoskiej", chyba należącej już do pobliskiego skansenu. Obok stoi drewniana leśniczówka. Wisi tam karmnik dla ptaków, a obok niego jakiś kawał futra. Spytałam leśnika, co to takiego i okazało się, że to skóra dzika, którą objadają sikorki.

Przy skrzyżowaniu szosy od Kampinosu do Granicy z drogą prowadzącą do nowego parkingu i muzeum jest opuszczony domek, a obok niego piwnica zamieszkała przez nietoperze i stodoła. Gdy na skrzyżowaniu pójdzie się nie w prawo, a w lewo, po lewej stronie w zaroślach można zobaczyć niesamowite omszałe drzewo, a kawałek dalej opuszczoną kampinoską piwniczkę przy fundamentach dawnego budynku.

                                        

Do Zaborowa Leśnego i okolic wybrałam się pod koniec grudnia. Najpierw objechałam okoliczne wsie, w tym Mariew. Tutaj na rogu ulic Kwiatowej i Spacerowej stoi ciekawa kapliczka. Przypomina Światowida - na czterech bokach są trzy Matki Boskie i jeden Jan Paweł II.

Stamtąd przedłużeniem Spacerowej dojeżdża się do wsi Truskaw Mały. Składa się chyba z trzech domków. Mili mieszkańcy dwóch stali przed domami i przyglądali mi się, gdy nadjechałam. Zapytałam ich o dojazd o Budy i potem tam się udałam.

Okazało się, że da się spokojnie dojechać samochodem do samego Zaborowa Leśnego. Ta wieś, a może raczej osada czy przysiółek, składa się z jednego domku - leśniczówki. Obok jest polana z wiatami - była cała zielona. Tam zostawiłam samochód przed szlabanem i od razu znalazłam się w obszarze ochrony ścisłej Zaborów. Doszłam szlakiem najpierw do Mogiły Powstańców 1863, mijając nadrzewną kapliczkę z sercem ułożonym z szyszek.

Potem poszłam w drugą stronę - do obszaru ochrony ścisłej Kalisko. Tak wygląda szlak:

A i tak nie wszędzie są takie mostki i trzeba brodzić w błocie. Ale warto, jeśli ktoś lubi kampinoskie mokradła. Poza tym właśnie ten szlak prowadzi od drugiej strony do wsi Ławy.

Zrobiłam też wtedy objazd po kapliczkach we wsiach za południowym krańcem puszczy i na wschód od drogi na Roztokę. Na zdjęciach: Koczargi Stare i okolice-Kiścinne-Krogulec-Wiersze-Truskawka-Janówek-Kępiaste-Łubiec. Było wcześnie rano i szyby kapliczek pokrywała rosa. W Koczargach natrafiłam też na opuszczony do połowy domek.